Kadınların dünya genelinde erkeklerden daha uzun yaşayacağı öngörüsü uzun bir süredir varlığını sürdürüyordu, ancak yeni yapılan araştırmalar bu eğilimin daha da netleştirdi. ABD’de gerçekleştirilen bir çalışma, 2010-2021 arasındaki yaşam süresi beklentilerindeki cinsiyet farkını inceledi, bu süre zarfında COVID-19’un ve diğer ölüm nedenlerinin etkilerini de değerlendirdi.
2010’dan 2019’a kadar olan dönemde kadınlar ile erkekler arasındaki yaşam süresi farkının 0,23 yıl arttığı belirlendi. 2021 itibariyle kadınların yaşam beklentisi 79,1 yıl iken, erkeklerde bu süre 73,2 yıl olarak tespit edildi. Bu, 1996’dan bu yana görülen en büyük fark olarak kaydedildi.
Araştırmaya göre, COVID-19’un erkeklerin yaşam beklentisinde büyük bir düşüşe neden olduğu ortaya çıktı. İşte araştırmacıların, kadın ve erkeklerin beklenen yaşam sürelerinde ortaya çıkan farka sebep olan 5 şey;
1- COVİD-19
2019’dan 2021’e kadar COVID-19, erkeklerle kadınlar arasında ortalama yaşam süresinde 0,33 yıllık bir farka yol açtı ve bu da cinsiyetler arası uçurumun genişlemesinde en önemli sebep olarak gösterildi.
Genel olarak erkekler, kadınlara göre daha yüksek COVİD-19 ölüm oranlarına maruz kaldı; 2021’de 100.000 erkek başına 131,31 ölüm, 100.000 kadın başına 81,66 ölüm yaşandı.
2- KASITSIZ YARALANMALAR
Kasıtsız yaralanmalar, erkekler ve kadınlar arasında 0,27 yıllık bir farkla, yaşam beklentisi farkının açılmasına ikinci en büyük katkıyı sağladı.
Araştırmaya göre, aşırı dozda uyuşturucu kullanımı bu kategorinin içerisinde yer aldı. Kazara zehirlenmeler (çoğunlukla aşırı dozda ilaç) kasıtsız yaralanmaların çoğunu oluşturuyordu.
Erkeklerin yasa dışı uyuşturucu kullanımına (örneğin, yasa dışı uyuşturucular veya reçeteli ilaçların kötüye kullanılması) bulaşması kadınlara göre daha yüksek ihtimal olarak görüldü. Erkeklerin yasa dışı uyuşturucu kullanımı nedeniyle ölme veya acil servise gitme ihtiyacı duyma olasılıkları da kadınlara göre daha fazla olarak belirtildi.
3- KALP HASTALIKLARI
Araştırmaya göre erkeklerle kadınlar arasında yaşam beklentisi farkını açan ana faktörlerden biri de kalp hastalıkları.
Verilere göre erkeklerde genellikle kalp hastalığı kadınlardan daha erken gelişir. Kadınlarda üreme hormonları östrojen ve progesteron daha yüksek düzeyde bulunur ve bu hormonlar, kan damarı sağlığını iyileştirerek genç yetişkinlikte bir miktar koruma sağlayabilir. Bu sebeple erkeklerin kalp hastalıklarına yakalanma oranları kadınlara göre daha yüksektir.
4- İNTİHAR VE CİNAYET
Araştırmanın yazarları, “Aşırı uyuşturucu dozundan kaynaklanan ölümler, cinayet ve intihar vakalarındaki artış, umutsuzluk ve ateşli silah şiddetinden kaynaklanan ölümler de erkeklerin yaşam süresinin kısalttığını ortaya çıkardı” dedi.
Kadınların intihar girişiminde bulunma olasılığı daha yüksek olmasına rağmen, daha fazla erkek intihar nedeniyle ölüyor ve bunun önemli bir nedeni de ‘silah’ olarak görülüyor. 2021’deki tüm intihar ölümlerinin %54,64’ü ateşli silahlarla gerçekleşirken, aynı yıl, erkekler kadınlardan 3,9 kat daha fazla intihar nedeniyle öldü.
Fredericson, “Genel olarak erkekler ateşli silah kullanmaya kadınlara göre daha yatkındır” derken, “Muhtemelen silaha sahip olma ve silaha erişim imkanına sahip olma olasılıkları da kadınlara göre daha yüksek” dedi.
5- DİYABET
Erkeklerin tanı konmamış diyabet hastası olma olasılığı kadınlara göre daha yüksekken, göbek yağları daha fazla olduğundan, erkeklerin tip 2 diyabete yakalanma olasılığı da kadınlara göre daha düşük kiloda gerçekleşmektedir.
İnsüline bağımlı olmayan diyabet (diğer adıyla tip 2 diyabet) genellikle 40 yaşından sonra ortaya çıkar ve en sık görülen türdür.
Fredericson, “Tip 2 diyabet, yaşam tarzınızı değiştirirseniz büyük ölçüde önlenebilir ve bence kadınlar bu konuda erkeklerden daha iyi iş çıkarıyor” dedi. Aslında Fredericson, diyabet riskini azaltmanın yanı sıra, genel olarak yaşam beklentisini artırmak için herkesin yapabileceği birkaç sağduyulu alışkanlığın olduğunu söylüyor:
- Sigara içmemek
- Vücut kitle indeksinizi 18,5 ile 25 arasında tutmak
- Günde en az 30 dakika orta ila şiddetli egzersiz yapmak
- Alkol alımının sınırlandırılması
Fredericson, “Erkekler sağlıklı yaşam tarzı faktörlerini hayatlarına dahil ederek daha iyi bir iş çıkarabilirlerse, bence yaşam beklentisi açısından kadınlara yetişerek daha iyi bir iş yapabiliriz” diyor.
